Egzoz Yanıkları ve Tedavisi

Motosiklet kazalarında, devrilmelerinde veya sürüş sırasında dikatsizlik sonucu, özellikle ayak ve bacaklarda ayrıca vücudun birçok yerinde egzoz yanıkları oluşabilir. Egzoz yanıkları sıcak metal temas yanıklarıdır. Bu yanıkların geniş ve derin olması halinde sağlığımız açısından ciddi riskler ortaya çıkabilir. Bu gibi durumlarda vücudunda yanık bulunan kişinin kesinlikle tıbbi açıdan yeterli ve uygun bir yanık merkezinde tedavi edilmesi gerekir.  
 
Egzoz yanıklarında uygun olmayan tedavilerin yapılması halinde, yanık bölgesi enfeksiyon oluşabilir ve yanık olan bölgelerinde kötü yanık izleri kalabilir. Yanık bölgesinde komplikasyonları olmaması için en baştan ilk müdahalelerin doğru yapılması ve uygun tıbbi bakımların devamının sağlanması çok önemlidir.
 
Egzoz Yanıkları İçin İlk Müdahale
 
Öncelikle yanığa neden olan sıcak egzozun vücuda olan temasının engellenip, temas eden bölgenin sıcak egzoztan uzaklaştırılması ilk müdahale olmalıdır. 
 
Yanık için uygulanan bu ilk müdahalelere devam edilmesi için kişinin vücudunda yanık oluşan bölgesinin 5 ila 10 dakika kadar soğuk su altında tutulması ya da soğuk su dolu bir kap içerisinde bekletilmesi gerekir. İlk müdahaleden sonra  vücudunda yanık bulunan bölgenin giysilerinin çıkarılması gereklidir. Bu işlem çok dikkatli bir şekilde yapılmalıdır. (Sıcak temas yanığında sentetik giysiler deriye yapışmışsa giysiye dokunulmamalıdır)

(Bu aşamada halk arasında son derece yaygın olan yanıklara KESİNLİKLE yoğurt, salça, diş macunu, zeytinyağı gibi maddelerin sürülmesi şeklindeki uygulamalardan kesinlikle kaçınılmalıdır)

Yanık olan bölgede oluşan baloncukları (bül) patlatmamak gerekir. Ayrıca yanan derinin kesinlikle soyulmaması gerekmektedir. 

Yanığa uygulanan ilk müdahalelerin ardından, temiz ve hijyenik olan bir çarşaf, havlu veya benzeri bir örtü ile yanık bölgeyi sararak, hastayı en yakın yanık merkezin götürülmesi uygun olacaktır. 
 
Yanığın durumuna göre tedavilerin doğrudan yanık merkezlerinde yatarak tedavisinin yapılması gerekiyor. Bu noktada geniş ve derin yanıklar yanık merkezinde yatılarak tedavisi yapılması gerekir, ayrıca el ve yüz yanıkları da yatarak tedavi edilmesi uygun olacaktır.

Yanıkların Değerlendirilmesi 

Yanıkları değerlendirilmesi sürecinde 5 temel etmeni incelemekteyiz, bunlar;

1- Derinlik :
    1. derece yanıklar: Derinin sadece en üst tabakasının zedelendiği yanıklardır. Kızarıklık, gerginlik ve ağrı görülür. Örnek: güneş yanıkları.
    2. derece yanıklar: Derinin üst ve değişen oranlarda alt kısmının etkilendiği yanıklardır. Kızarıklık, gerginlik, ağrı ve su toplanması (bül) ile karakterizedir.
    3. derece yanıklar: Tüm deriyi kapsayan; derialtı dokularına, derin dokulara ve hatta kemiklere kadar ulaşan yanıklardır. Deri kuru kayış gibi olabilir veya renk değişikliği görülebilir (kömür gibi, beyaz veya kahverengi olabilir). Şiddetli yanıklarda, yüzeysel sinir uçları ve kan damarları zedeleneceğinden yanık alanda his kaybı olabilir, buna karşın çevredeki daha az yanmış olan doku aşırı ağrılı olabilir.

2- Yanık yüzey miktarı : Dokuzlar kuralı ile belirlenir.
3- Kritik alanların yanması : Eller ayaklar, yüz ve cinsel organlar.
4- Hastanın yaşı : Çok genç veya çok yaşlı olma.
5- Hastanın genel sağlık durumu : Diğer yaralanmalar veya hastalıklar (diabet, kalp, kronik böbrek hastalığı vb gibi).

Yanık Tedavisi

Egzoz yanıklarının tedavisi yanık bölgedeki derinliğe, etkisine, genişliğine ve vücudun bulunduğu bölgesine göre değişiklik gösterecektir.

1. derece yanıklar:

* Yanık yüzeyine KESİNLİKLE yoğurt, salça, diş macunu, zeytinyağı vb. maddeler sürülmemeli!

* Yanık bölgesi en az 10- 15 dakika soğuk suya tutulur ve yanık yüzey ısısı düşürülmelidir.

* Yanık bölgesindeki deri yüzey gerginliği azaltmak üzere yağlı kremler, lokal ağrıları gidermek için aneztezik pomadlar ve enfeksiyon riskini azaltmak üzere antimikrobial içerikli yanık merhemleri kullanılabilir.

* Geniş yüzeyli yanıklarda, kişin bilici yerinde ve kendi içebilecek durumdaysa bol sıvı içirilmelidir.

2. derece yanıklar:

Tedavi 1. derece yanıklarla aynıdır. Ayrıca yanık yüzeyinde, büller bulunuyorsa KESİNLİKLE PATLATILMAMALIDIR! Gerekiyorsa yanık merkezine götürülerek steril koşullarda pansuman ve yara bakımı yapılmalıdır. Eğer büller (baloncuklar) geniş bir alanı kaplıyorsa, üstteki deri KESİNLİKLE SOYULMAMALIDIR! Eğer patlamışsa, o zaman içindeki sıvı boşaldıktan sonra o kısım antiseptikle temizlenip üzeri steril gazlı bez ile kapatılıp sargı beziyle sarılmalıdır.

3. derece yanıklar:

Hastanın mutlaka hızlı bir şekilde yanık merkezine veya hastaneye ulaştırılması gereklidir. Hasta bilinçi yerinde (kendi içebilecek durumda) ise bol sıvı içirilir. ALKOLLÜ ve ASİTLİ içecekler KESİNLİKLE İÇİRİLMEMELİDİR!
 
Yanık tedavilerinde doğru sonuçlara ulaşabilmek için kesinlikle yanık merkezlerine gidilmesi ve uzmanlarca tedavi edilmesi en doğru tercih olacaktır.