Dağ Dönemeçleri (Hairpins)

Dağ Dönemeçleri…

Dağlardaki saç tokası misali kıvrılarak giden dönüşlerle başa çıkmak kendine has tekniklerle sorun olmaktan çıkabilir. Genelde çok keskin adeta 180 dereceye ulaşan bu tür dönemeçler hakkında doğruların yanında yanlışların da bilinmesinde fayda vardır.

Yavaş giriniz. Bu her dönüş için geçerlidir ve dağ dönemeçlerinde bir dönemece girmeden evvel süratinizi uygun seviyeye düşürmüş olmak ilk harekettir. Bu sürat ayarlaması işi motorunuz dik konumda iken yapılıp bitirilmiş olmalıdır. Bir kere dönüşe yattınız mı artık bunun için geç kalınmış demektir. Bunun nedeni dik konumdayken hala sert frenleme imkanınız varken yatışa geçince bu imkanınız kalmaz. Bu sürat ayarlamasının zamanında yapılmış olması sizin karşı hatta geçmenizi yada kayalara çakılmanızı önleyecek harekettir. Yeterli sürat ayarlamanızı yapamamışsanız kayalara çakılmaktan kurtuluş olmaz ve karşı hatta savrulmada ise belki paraşüt sizi kurtarabilir.

Frenlerden emin olmalısınız. Yani bunlar size bastığınız anda tepki verecek sağlamlıkta ve işlevde olmalıdırlar. Yokuş aşağı bir sert dönemeç olsun yokuş yukarı olsun bir saç tokası dönüşe fazla hızlı girmeniz mümkündür. Bilhassa yolculu iseniz bu fren kontrolleri daha da önem kazanır.

Dağlarda iki dönemeç arasında alabileceğiniz en iyi görüntüyü almağa bakınız (manzara seyretmekten bahsetmiyoruz). Yukarı ve aşağı bakınız, yolun nereye gittiğine bakınız, dönemeç keskinliklerini öngörmeğe çalışınız. Aynı zamanda da bir motordan çok daha fazla dağ dönüşlerinde alana ihtiyaç duyan kamyon yada otobüslere dikkat ediniz ve en iyisi onlardan uzak durunuz.

Bilhassa yokuş aşağı giderken hat seçmek ve motoru dik konuma yerleştirip kapalı dönebilmek için kendinize yeterince zaman tanımanız önemlidir. Bu yüzden frenlemeye erken başlayınız. Vites seçiminizi önceden yapınız. Yokuş yukarı giderken dönüşü tamamlayabilmek için motor hala dik konumdayken gaz beslemesine geçmiş olmanız gereklidir. Şayet tırmanışta dönüş ortasında motor bayılır gibi olursa vites değiştirmektense debriyajı kaydırmak tercih edilmelidir. Çünkü vites değiştirme işlemi ile motoru stop ettirebilirsiniz. Dönüşün en keskin yeri genellikle yarı yolda ve dönüşün iç tarafındadır.

En geniş girişi yapmağa çalışınız. Tabi güvenli olan en geniş giriş. Çok erken dönüşe geçmeyiniz. Her dönüşte olduğu gibi erken dönüşe başlamak sizi çıkışta açığa (hattı açmağa zorlar) doğru iter. Dönemecin dışını takip ediniz ve sadece bir saç tokası dönemeçte bir sonraki düzlüğe (yokuş aşağı yada yukarı) çıkış noktasını görünce dönüşe geçiniz. Şayet bir saç tokası dönüşte siz dönüşün tam ortasında apeksleme yapıyorsanız (motoru bir taraftan diğer tarafa doğru kaldırıp yönlendirmek) dönemeci haddinden fazla erken kesiyorsunuz demektir. Bu hata bir yanlış öngörüdür çok açık gidersiniz ki en ufak bir hataya da, beklenmedik bir durumda da kurtarmaya marj kalmaz.

Çok erken ve sert güç yüklemesi yapmayınız. Yokuş yukarı keskin bir dönemeci almak için sürekli gaz beslemesi gerekir ama bu çok erken ve çok fazla olursa sizin dönüş hattınızı açacaktır. Motoru dik konuma getiriniz, gitmek istediğiniz noktaya yönlendiriniz ancak bundan sonra gazı açınız. Yokuş aşağı giderken gazı açmadan önce hattı çıkışta açmamak için yavaşlatıcı güç olarak arka frenin devamlı devrede tutuluyor olması ihtiyacını duyabilirsiniz. Vites değiştirme işlemlerini azaltmağa bakınız (gereksiz vites yükseltmeyiniz). Bir alt viteste kalınız. Devir yükselir ve yokuş yukarı doğru size iyi itiş yokuş aşağıya doğru ise motor freni sağlar.

Saç tokası gibi dönemeçli dağ dönüşlerinde eğer heyecanlanıyorsanız şu birkaç şeye dikkat ediniz.

• Önünüzdeki sürücüyü takip etmeyiniz. Kendi sürüşünüzü yapınız. Eğer öndekini takip ederseniz bu sizin görüşünüzü kısıtlayacağı gibi onun yapacağı bir hatayı sizinde yapmanıza sebep olur.
• Bölgenin yerli sürücülerinden daha iyi sürmeğe (onları mecbur kalmadıkça geçmeğe) kalkışmayınız. Onlar dönemeçleri iyi bilirler.
• Kamyon ve otobüslere dikkat ediniz. Onlar dönüş için çok fazla alana ihtiyaç duyarlar ve uzunlukları itibariye burun açarak dönerken çıkışta arkalarını tüm hattı kapatacak şekilde tutarlar. Yani S yerine Z çizerler. (Ağır vasıta sürüş dinamikleri gereği.)
• Dönemeçlerle uğraştığınızı hiçbir zaman unutmayınız. Her an yaprak yada kum döküntülü bir yüzey, siyah buz, mazot yada yağ döküntüsü ile karşılaşabilirsiniz.
Yazar:  Alpaslan Kuzucan