Dağ ve Kanyon Sürüş İncelikleri

Dağ ve Kanyon Dönemeçleri

Güçlü çapraz rüzgarlar dağ yollarında sık rastlanan bir durumdur. Açık alanlarla beraber rüzgarın kesildiği yerleri arayın. Hat değiştirmelerinizi buna göre yapın. Rüzgar dağın rüzgar üstü bölgelerinde (siz rüzgar ve dağ arasındasınız) çok sert ve rüzgar altı (dağ rüzgarla sizin aranızda) bölgelerinde hiç yok olabilir. Rüzgarın ani değişimlerine karşı alarmda olunuz.

Yüksek irtifalar motorun çekişini etkileyebilir. Mümkünse yola çıkmadan servisinizde mümkün olan gerekli ayarlamaları yaptırınız.

Kör virajları dönerken dikkat ediniz. Görünmeyen tarafta kayan taşlar yada yağmur suyu birikintileri yada güneş görmediği için henüz kurumamış çiğ yada ağır yol alan bir vasıta olabilir.

Ani hava değişimlerine karşı hazırlıklı olunuz. Yanınızda uygun giysiler taşıyınız.

Sürücü fren yaparak eğim, atıl kütle güçleri ve yer çekimini dengelemelidir.

Yokuş aşağı fren yapma: Ön fren ve motor freni kullanılır.

Atıl kütlesel güçler hız 80-100 km yi aşınca iki katına çıkar. Bu durumda durma mesafeniz bariz bir oranda artarak çok daha fazla fren gücü uygulaması gerekecektir.

İnişte ön tekere daha fazla ağırlık transfer olacak ve arka teker kilitlenmeleri daha kolay olur duruma gelecektir. Bu yüzden inişlerde ağırlıklı olarak ön fren yokuş çıkışlarda ise arka fren ağırlıklı olarak kullanılmalıdır.

Yokuş yukarı frenleme: Arka fren kullanılır.

Bilhassa sarp tırmanışlarda dikkatli olunuz. Kafa çok hafifler. Ön fren uygulaması motoru pozisyonda tutamayabilir. Bu ön kayması, kafanın açması demektir.

Arka tekerde daha fazla ağırlık olması nedeniyle yoğun arka fren ve hafifçe ön fren gereklidir.

Dikkat edilecek noktalar:

Yolun eğimi; dikey ve yatay (ters eğimler).
Yolun yüzeyi; gevşek kum, mıcır, çukurlu, kasisli.
Dönüşlerin keskinliği; yaklaşım hızınızı doğru uygulayın, hat seçin ve bu hattı tutturabilmek için hassas bir şekilde gaz veriniz. Olabildiğince ileriye bakınız. Bu muhtemel tehlikeleri önceden görebilmeniz içindir.

Yokuş yukarı dönüşler:

Mümkünse dönüşün dışına, iç hatta doğru kayın. Daha iyi bir görüş verir ve yarım saniye daha önceden muhtemel tehlikeleri fark edebilirsiniz. Buda reaksiyon için daha fazla bir zamana sahip olmak demektir. Sağa dönüşlerde karşı trafiğin orta şeritten hattınıza geçebilmeleri ihtimali durumunda dönüşünüzü daraltabilmek, dönüşün içine kaçabilmek için yavaş gidiniz.

Ön tekerde traksiyon zayıf olacağı için motoru yönlendirme ve dengeleme zorlaşacaktır. Yokuş yukarı giderken gaz verdiğinizde ön tekerin yerden kalkması düz zemindeki gidişlere oranla daha kolaydır. Şayet beklenmedik zamanlarda olursa sürücüde gerginlik yaratacağı kesindir.

Yanal güçler ve sürüş güçleri dengeli yönetilmelidir. Dönüş noktanızı apeksinizin içinden ileri bakarak hattınızın dışından başlatın. Kontraya bu noktada başlayın ve dönüş için yumuşak bir açı verecek yatış miktarı seçin. Dönüş apeksine ulaştığınızda motoru dik konuma getirmeye başlayın ve yavaşça gaz vererek viraj çıkışı gerçekleştirin. Aynı zamanda gelecek dönüş ve muhtemel tehlikeler için olabildiğince ileri bakınız.

Yokuş aşağı dönüşler:

Fren güçleri ve yanal güçler dengeli yönetilmelidir. Dönüşten evvel tüm frenlemelerinizi yapıp bitirin. Bu iniş frenlemelerinde zaruridir. Çünkü ön teker aşırı yüklüdür ve aşırı yük ön tarafın kaymasını başlatır.

Vites küçültürken dikkatli olun. Debriyajı bırakırken arkayı kaydırmamaya dikkat ediniz.

Debriyaj kolunu bırakmadan devri yükseltmek için uygun ara gazı verin. Bu uygulamayı dağlardan önce düz alanlarda yaparak ustalaşın.

Sarp inişlerde motorun kompresyon gücünü kullanın. Balatalar çok ısınırsa fren tutmaması durumu oluşabilir.

Banket durumlarına dikkat edin. Kaçış hatlarınız banket durumlarının elvermesiyle oluşabilir. Süratinizi ve pozisyonunuzu ayarlayın.

Yüklü kamyonları takip mesafeleriniz uzun olsun. Kamyonlardan bir şeyler dökülebileceği ihtimalini göz ardı etmeyin. Eğer bir kamyonu geçecekseniz yokuş yukarı sollamanın inişte sollamadan daha emniyetli olabileceğini unutmayın. Çünkü yokuş yukarı gaz kontrolü daha iyidir ve sollama tamamlanınca daha küçük bir fren gücü yavaşlamak için yeterlidir. İlaveten kamyonlar yokuş yukarı daha yavaş gidecekleri için daha kısa sürede sollamak eylemini bitirebilirsiniz. Her durumda sollama eylemi, çıkış ve tekrar kendi gidiş hattına yerleşmek 6 saniyeyi geçmemelidir.

Sarp inişlerde aynalardan arkanızdan gelen vasıtaları sürekli kontrol ediniz. Süspansiyon ayarlarınız sürüşe uygun ve yere sürtünmelere sebep olmayacak şekilde ayarlanmış olmalıdır.

Yüksek irtifaının insan bedeni üzerinde olumsuz etkileri vardır. Nefes zorluğu ve kötü hissetmeler olabilir. Kendinizi tartınız.
Yazar:  Alpaslan Kuzucan