Fark Edilmek

Işık neden göz alır?

Başlangıç olarak gençlerde bu karşıdan gelen araç ışıklarının gece seyahatlerindeki en büyük risk olan göz alma tabir ettiğimiz geçici körlük yaratması olayı 40 lı yaş üzerindekilerde ki insanlar kadar fazla oluşmaz diyebiliriz. Esasen kazaların çoğu şafak ve gün batımı alacakaranlığında oluşmaktadır. Bu zamanlarda görüş mesafesi kaybolur. Halbuki sürücünün hareketlerinin %90 nı görüş üzerine yapılır. Aydınlatma olmayan yollarda sürücülerin gözleri karanlığa uyum sağlamış bir vaziyetteyken karşıdan gelen ani bir ışık parlaması kişide bir ışık patlaması şeklinde tüm görüşünü bloke edecektir. Motorun tek ön farı ise alacakaranlık zamanlarda karşıdan gelen dört tekerli bir araç sürücüsünün dikkatini bile çekemeyecektir.

Yola çıkmadan evvel siz tüm lambalarınızın çalışır vaziyette olduğundan emin olunuz. Vizörünüz tintli(renkli) ise gece kullanmayınız. Ayrıca bu renkli vizörler açık sarı bile olsa yol üzerindeki mazot, yağ, antifriz döküntülerinin sizi ikaz eden parıltılarını görmenizi gündüz vaktinde engelleyebilir. Normal renksiz vizör kullanınız ve daima temiz tutunuz. Minimum haftada iki defa temizleyiniz. Çizilmiş vizörler ışığı kıracakları için karşıdan gelen aracın farlarını iki yerine dört olarak görmenize sebep olacaklardır. Vizörünüz buharlaşıyorsa iç yüzeyine tükürerek iyice tükürüğünüzü sıvayınız. Ağzınızın suyunu bir temiz bezle siliniz ve işte artık buhar filan olmaz. Bu usul şnorkellerde(dalış gözlükleri) de uygulanır.

Uzunlarınızı karşıdan gelen sürücü varsa kapatınız, sizi fark etmesini istediğiniz sürücüyü anlık kör edebilirsiniz. Unutmayın ki araç sürücüleri motorculara göre daha yaşlıdır ve yaşlı insanların yaşayacağı olumsuz etkilenme daha fazla olacak ve daha uzun sürecektir.

Motorunuzun renginin parlak turuncu olup olmaması yapılan tetkiklerde ve görünürlük için yapılan Olson araştırmasında göstermiştir ki; sonuç pek fark etmemektedir ama üzerinize giyeceğiniz yeşilimsi sarı yansıtıcılı bir ceketin yada yeleğin çok daha fazla işlev gördüğü belirtilmektedir.

Olson raporuna göre bakan gözlerimizin görmesi karmaşık bir işlemdir. Peri ferik yani geniş görüşle çevreyi tararken bu alan içindeki görüntü de dikkatimizi çeken dar bir alana fovealı denen noktayı net görme ayarımızı yaparız. Oraya odaklanırız. Mesela geniş bir trafik akışı içinde karşıdan gelen aracın plakasına odaklanmak, zoomlanmak gibi. 

Özetlersek peri ferik bakışımızla çevreyi tararken fovealı görüşümüz dikkatimizi çeken dar bir alana odaklanarak görüntüyü netleştirir. Bir yazı okurken bir iki kelimeye odaklanırız ama tüm cümleye de arada sırada çabuk kısa bakışlar atarız.

Şimdi motosikletlileri trafik içinde neden görmüyorlar?

Peri ferik görüşü içinde motosikleti diğer vasıtalar içinde görmektedir ama motosiklet yerine mesela kendisine bir tehlike oluşturacak büyük vasıtalara fovealı görüşünü odaklar. Mesela bir kamyonete yada ağır vasıtaya. Onun önünden hemen kaçabilmek içinde aldırmadan sizin üzerinize kıracaktır. Sizin farkınızdadır ama bir reaksiyon gösterecek önemi gayri ihtiyari veremiyordur çünkü o kendini sağlama almak için görüşünü o yönde netleştirmektedir. Bu durumda da motosiklet genel görünüm içinde bulanık bir belirtiden öteye gidememekte ve araç sürücülerinin dikkatine girememektedir. İlaveten araç sürücüsü yorgun olabilir, hasta olabilir yada acemi olabilir, ruh hastası olabilir vs. Yani en aklı başında sürücü dahi yoğun trafik içinde peri ferik alanı içindeki görüntülere odaklanırken kendisi için bir önem sırası oluşturarak fovealı bakışını buna göre kullanacaktır. Tabi yine en az tehlikeli olabilecek motosiklet son sırada yer alacaktır. Büyük nesneler küçük nesnelere göre bakış sırasında daha öncelik sırasına haizdirler. Hatta psikolojik olarak araç sürücüsü büyük vasıtalara birkaç kere odaklandıktan sonra bir alt sıradaki nesneye bakışlarını netleştirecektir. Bir kamyonun cüssesi onun olduğundan daha yakın görünmesine sebep olacaktır bu sebeple de hızını tahmin edemediği ve cüssesi küçük olduğu için daha uzakta gibi farz ettiği motosikletin üzerine, kamyondan bir an evvel sıyrılmak düşüncesiyle kıracaktır. Şayet bir sürü büyük araç varsa artık sıra size gelene kadar….gelmez. İşte o meşhur aniden önünüze kırma kazası olur ve nerden geldi, göremedim. Gördü aslında ama odaklanmadığından hızı ve uzaklığı, konumu açısından doğru tespit yapamadı.

Bilhassa gece sürüşlerinde yansıtıcılı sarı renkte yeleklerin ceket üzerine giyilmesi çok yerinde olur. Siyah, kahverengi ve koyu mavi renkler alaca karanlıkta kamuflaj görevi görür. Beyaz kask takmak çok faydalıdır. Yine açık mavi ve sarı renkler fark edilmek açısından çok iyidir. Kırmızı ve portakal renkler o kadar iyi değildir ama siyah ve koyu renklere göre nispeten fark edilebilirler. İnsan gözü en çok fosforlu yeşilimsi sarıya duyarlıdır.
Yazar:  Alpaslan Kuzucan