Yeni Sürücülere İnce Noktalar
İnce Noktalar
Usta bir sürücü iseniz genel anlamda motosiklet sürüşte çok fazla maharet gerektiğini bilirsiniz. Eğer sürüş dünyasına yeni giren bir kaç yıllık bir sürücüyseniz – genellikle kendinizi en iyi görmek istersiniz ama acele etmeyin – şu kurallara dikkat etmenizi öneririm.
Öyle bir konumlanın ki dönemece geniş girip dar (kapalı) çıkabilesiniz.
Bir dönemece yaklaşırken yavaşlayın. İndiğiniz hız – yavaşlamanızın derecesi – sizi gazı sabit tutarak tüm dönüşü tamamlamanıza yetecek oranda olsun. Küçük bir miktar gaz artırımı motoru dengede tutar.
Bir dönemeç planınız olsun. Apekse varmadan önce – ya da her bir apekse – dönüşe başlayacağınız noktayı bilin, dönüş boyunca nereye bakacağınızı ve niyetlendiğiniz çıkış noktanızı bilin.
Başınızı gitmek istediğiniz yöne doğru çevirin. Gözleriniz ileride olsun. Yanı başınızdan gelip geçen trafiği peri ferik görüşünüzle kontrol altında tutun. Bunu yaparken objelere odaklanmayın çünkü bakışlarınızı 2 saniyeden fazla bir objeye odaklarsanız muhtemelen onunla kucaklaşırsınız. Burada bir usta tavsiyesi; başınızı gitmek istediğiniz yöne çevirirken çenenizi göğsünüze doğru bastırın. Bu sizin çekim merkezinizi aşağı indirir daha da önemlisi bu şekilde başınızı çevirdiğinizde bedeninizde (kalçalar dâhil) onu takip eder. Bedenin bu otomatik hareketinin size herhangi bir gayret göstermeden sağlayacağı avantaj ise dengenin doğal bir şekilde muhafaza edilmesidir.
Dönüş dansını yapın. Kalçanızı döndürün ve üst bacağınızdan itibaren dış ayağınızla pegi aşağı doğru bastırın (kar kayağındaki gibi). Bu hareketiniz kalçalarınızı dönüş pozisyonuna en en uygun şekilde hazırlar. Çekim merkezinizi aşağı alır ve dönüşün dış tarafına olmak üzere motosiklette ağırlık aktarımı gerçekleşir. Buda yol tutumunu ve kontrolü artırır. Bu arada dış dizinizi yakıt tankına ya da motosikletinize doğru basılı tutun. Yani motorunuzla bir olun. Bir olmaya başladığınızda sizde ustalar kervanına katılmış oldunuz. Kalçalarınızdan itibaren alt bedeniniz bu şekilde motorunuzu tutunca sırtınıza yük binmez. Omuzlarınız, kollarınız, elleriniz ve parmaklarınız sadece motor kumandalarını yönetmek üzere gevşek kalır.
Elciklere kontra verirken omuzlarınızdan güç almayınız. Avuç içlerinizle elcikleri iterken dirseklerinizi kullanınız. Sola dönüş için sol avuç içinizle sol elciği ileri itiniz ve sağa dönüş için sağ avuç içinizle sağ elciği ileri itiniz. Burada ki incelik şudur: Bir el diğerine karşı çalışmayacaktır. Yani sol elciği iterken sağ elciği de gayri ihtiyari itiyor olmamalıyız. Bir diğer usul ise solu ileri iterken sağıda geri çekmektir ama bu epey ustalık ister. Ya da sola dönerken sadece sağı geri çekin. Bu son iki teknik ince bir ayar ve usta bir sürücü ister. Zihniniz o an karışırsa kaza olur. Pek tercih edilmezler. Arazi sürüşlerindeki ve alt süratlerdeki U dönüşlerdeki ters kontra olayı her iki elciğin birden dönüş yönüne doğru aşağıya bastırılmasıyla olur.
Dönüş boyunca ellerinizin ve parmaklarınızın eklem yerleri (boğumları) yukarı bakacak şekilde ve hassas bir yumuşaklıkla elciklere sarılmış olmalıdır. Sabit bir gaz açıklığı muhafaza edilmelidir. Fren ve debriyajla oynanmamalıdır.
Dönemeci yanlış değerlendirdiniz ve uygun sürate inmeden dönüşe başladınız; hassas bir tarzda ayak frenini kullanınız. Spor motor ustaları ayak frenine viraj freni derler. Motoru kontrolünüzde tutar. Ön freni uygulamak kontrol kaybına sebep olabilir bilhassa tekeri kilitleyip kayarsanız. Arka frenin ustaca kullanımı motorun dengesine yardımcı olduğu gibi ilaveten dönüş hattınızı da kapatır. Daha keskin dönersiniz.
Dönemecin çıkışında gaza düzgün bir tarzda basarak hızlı ve temiz bir çıkış yapın. Yol yüzeyi kaygan ise çıkışta gaza fazla yüklenmek arkanın kaymasına sebep olur.
Önemli nokta: Buradaki frenleme şekli durmak için değil ama dönemecin keskinliğine fazla gelen bir hızla girilmiş olunması halinde motorun dönüş yayını daraltmak için verilmiş bir tekniktir. Ani bir engel karşısında durmak ya da çarpışma hızınızı en aza indirmek için yapılan bir uygulama değildir.
Yavaş Dönüş Egzersizleri
Trafiğe kapalı bir alanda, boş bir park yeri, artı (+) şeklinde bir hat çizin. Hattın her kolu 15metre olsun. Yatay hat 15 ve düşey hat 15mt.
Burada tüm yavaş sürüş dönüş tekniklerini sonuna kadar uygulamalısınız.
• Debriyaj kavrama noktasında tutulacak
• Arka fren baskı uygulanıyor olacak
• Baş ve gözleriniz motorunuzu döndürmek istediğiniz yere dönük olacak.
Şimdi burada yapacağımız çalışmanın anahtarı, ön tekeri doğru konumlandırmaktır.
Yanınıza 20 adet kuka ya da işaretlemede kullanabileceğiniz nesneler ve biraz tebeşir alın.
İşaretlediğiniz hattın dip bacağından girip ilk hamleniz sağa olursa bir seri sol U dönüşler yapıyor olursunuz..
Çalışmamızın adı dört yol ağzı olsun.
Girdiğiniz ayağın sonuna geldiğinizde, sağa dönüş yapacaksınız, ön tekeri olabildiğince sağa alın. Bir kukayı bu ayağın bitiş noktasından 90 cm öteye koyun. Bu dönüş noktanızdır. Ön tekeri bu noktaya yöneltin. Bu noktaya vardığınızda başınızı olabildiğince sola çevirin. Motoru ne kadar yatırsanız U dönüşünüzde o kadar kolay olur. Motor doğrulur doğrulmaz, siz ters yöne gitmeğe başladığınızda, baş ve gözlerinizi sağa çevirin ve bir sonraki dönüş noktanıza bakın. 90 derece dönüş yapmak zordur. Yumurta şekilli U dönüşü yapılır. Burada önemli olan dönüşün en keskin olduğu noktada panikleyip gazı kesmemenizdir. Kafanızı ne kadar hızlı çevirirseniz dönüşünüz o kadar kolay olur.
Dönüşlerde Sollamaya Dair
Sollamada öncelikle şu anlaşılmalıdır: Sizi solamaya sevk eden sebep hangisi?
İhtiyaç mı, istek mi?
Sollamak sürücüler arasında artık yapılması zaruri durumlarda gerekliden çok yapılması çok hoş bir şey durumuna girmiştir. Araba sürüyorda olabiliriz. Burada sürücüyü yönlendiren risk faktörünün küçümsenmesidir. Hatalı solamadan dolayı olan ölümcül kazalardan da kimsenin ciddi olarak etkilendiği yok.
Buradaki risklerin başında manevra riskleri gelir. Bir kere solamaya kalktığınız aracın üzerinde hiçbir kontrolünüz yoktur. Düz yolda sollarken bir ihtimak dikkatli bir sürücü sizi aynasından görmektedir ama bir dönemecin ortasında sollayacağınız hemde dönüş manevralarıyla uğraşırken kimin aklına gelir. Karşıdan virajı dönerek gelen bir araçta o noktada bir motosikletin solama yapıyor olabileceğini düşünmez. Çünkü dönemeçlerde sürücü en ileri noktaya değil dönüşe konsantre olur. Hep başkalarını suçlamayalım.
Sigara içen, telefonla konuşan sürücüleride unutmayalım.
Sollarken olabildiğince ilerisini gözlemek esastır. Bu karşıdan gelen trafikten yeterince uzak olup olmadığınızı netleştirmek içindir. Bir aracı mesela 50km/saat hız yapan bir kamyonu sollamak istiyorsunuz, önce ihtiyacınız olan görüntüyü sağlayın. Takip mesafenizi büyütün. Aracın dibine girmeyin gerekiyorsa birkaç yüz metre geride kalın. Geçiş hızınız ne kadar yüksek olursa bir şeyler yanlış gittiğinde durumu kurtarmak da o kadar zor olacaktır. Ayrıca karşıdan gelen araçların hız limitlerini aşmamış olduklarını bilemezsiniz. Varsayımlarla hareket etmeyin. Esasen ağır vasıtaların arkasında rüzgâr türbülanslarıda olur ve motosiklet için tehlikelidir. Bir ağır vasıtaya takribi 70 metreden daha fazla yaklaşmayınız. Buda iki kedigözü arasındaki mesafeden biraz fazladır. Yol kenarlarındaki lambalar ya da kedigözü dediğimiz ışıkla parlayan işaretlerin arası 50 metredir. Karşıdan gelen hız limitini aşmış bir motor ise yaklaşma hızını tahmin etmek çok daha zordur çünkü küçük cisimler olduklarından daha uzakta gibi görünürler. Bazı sürücülerin kullandığı ters konumlanmanın sakıncaları faydasından çoktur ve sadece çok usta sürücülerce uygulanmalıdır. Başlangıç seviyesinde buna kalkışmayınız.
Keskin dönemeçlerde solama yapmayınız. Yakın görüntü alabildiğimiz bu dönemeçlerde eğer siz 70 km/saat ve karşıdan gelen araç 80 km/saat hızla seyrediyorsa kafa kafaya çarpışma hızı 150 km/satir. Bu hızda bir çarpma ölümcüldür. Ayrıca 150 km/saat lik bir yaklaşım hızını insan beyni kesinlikle birkaç yüz metre içinde doğru hesaplayamaz.
Dönüşlerde hızınıza çok dikkat ediniz. Bir dönüşte sollamaya kalktığınızda dönüşün tam ortasında karşıdaki tehlikeyi gördünüz ne yapacaksınız? Gazlayıp sollamayı tamamlamak zorundasınız. Burada solamaya başladığınız anda değil sollamayı tamamladığınız anda daha fazla alana ihtiyacınız var (hız arttığından) ki serbest gördüğünüz alanda durabilesiniz.
Bir diğer faktör yol şartlarıdır. Mazot döküntülerine çok dikkat edin. Bihassa yağmurda çok kaygan olurlar. Kuru havada siyah bir renk yağışlı havada gökkuşağı renklerini yansıtırlar. Mümkünse üzerlerinden geçmeyin çünkü geçtikten sonra da bir müddet tekerleriniz kayganlığını muhafaza edecektir ta ki mazot lastiklerden iyice sıyrılana kadar. Bu arada altınızdaki motorun lastikleri kabak ise yine solamadan evvel iki kere düşünün. Önünüzde viraja giren araçlar fren yapıyorlarsa yada karşı yönden gelip virajdan çıkan araçlar hız kesmişlerse bilin ki keskin bir virajla karşı karşıyasınız.
Son olarak sollamanın risklerini küçümsemeyin. Önceden görmenin, tehlikeyi önceden sezinlemenin önemini iyi bilin. Kör bir dönemeçte sollamaya kalkmak yerine bunu gelecek düzlüğe saklayın ve ilgili yol, trafik işaret ve ikazlarına dikkat edin.
Yeni motorcular eğitim amaçlı olanlar hariç sizden çok usta olan sürücülerle sürüşe kalkıp onlara ayak uydurmağa çalışmayınız. Yaşamınızın değerini bilip bilinçli davranınız.
Yazar: Alpaslan Kuzucan